شوشتر به معنی خوبتر شهری با مردمان گرم و صمیمی که سازه های آبی تاریخی این شهر در لیست میراث جهانی ایرانی در یونسکو به ثبت رسیده است.
سازه های آبی تاریخی
شهر شوشتر دارای تاریخ چند هزار ساله می باشد و یکی از اولین شهرهای ایران و سکونتگاه های انسان بر روی کره زمین است. این شهر زیبا و بهتر بگوییم مهندسی ساز در استان خوزستان و نزدیک شهرهای شوش و اهواز قرار دارد و هر سال در روز 5 تیر ماه روزی که این شهر و سازه های تاریخی آبی آن ثبت جهانی شد، را گرامی میداریم.
با توجه به ثبت جهانی سازه های آبی تاریخی شوشتر در سال 2019 در سازمان یونسکو که در شرق شهر و در مسیر رود گرگر و در جنوب پل بند گرگر قرار گرفته اند و داشتن میراث فرهنگی و گردشگری تاریخی و باستانی دیگر مانند مسجد جامع شوشتر، قلعه سلاسل، پل شادروان، پل و آبشار گرگر، برج کلاه فرنگی، برج کلاه فرنگی شوشتر، روستاهای زیبا و دارای جاذبه گردشگری، خانه مستوفی، پل شادروان، بند میزان، بند قیر، آسیاب های بادی و رودخانه های کارون و گرگر در کنار نزدیکی این شهر به شهر شوش و سایت باستانی چغازنبیل باعث شده تا توریست های بین المللی و گردشگران ایرانی بسیاری در سال از این شهر و سازه های آبی تاریخی شوشتر دیدن کنند.
این شهر کهن دارای سوژه های عکاسی و گردشگری زیادی است که برای یک عکاس حرفه ای ممکن است چند روزی طول بکشد تا تمام سایت های تاریخی و باستانی این شهر را عکاسی کند.
شوشتر به دامنه های رشته کوه های زاگرس بسیار نزدیک است و تا اوایل دوران پهلوی مرکز استان خوزستان بوده است.
با توجه به آب و هوای استان خوزستان، فصل تابستان برای سفر به این شهر پیشنهاد نمی شود ولی در فصل های دیگر سال این شهر دارای آب و هوای خوبی است.
جدای جاذبه های میراث فرهنگی و گردشگری شوشتر، بازار قدیمی این شهر نیز دیدنی است. هنرمندان طلاساز شوشتری طلاهای خاص و سنتی میناکاری این شهر را می سازند که در هیج جای دیگر ایران یافت نمی شوند.
سفر هوایی از شهر اهواز و بهترین جاده ها و مسیر برای سفر زمینی از خارج از استان، از شمال از مسیر خرم آباد به دزفول، از شرق جاده شیراز به اهواز و از جنوب هم جاده بوشهر به اهواز است.
سازها های تاریخی آبی شوشتر و برخی سازهای باستانی مانند پل ها و بندها که به دوران باستان بر می گردد جدای جذبه میراث فرهنگی و گردشگری که دارند، بیننده را به فکر فرو میبرند که مهندس های ایرانی در ان دوره های تاریخی چگونه چنین سازه ها و بناهایی را طراحی و اجرا کرده اند.
سازه های آبی تاریخی شوشتر ارزش جهانی برجستهای را نشان میدهند، زیرا در شکل کنونی آن، قدمت آن به قرن سوم پس از میلاد برمیگردد و احتمالاً بر پایههایی قدیمیتر از قرن پنجم پیش از میلاد ساخته شده باشند.
این سازه باستانی با عملکردهای متعدد که در مقیاس بزرگ برای آن طراحی شده آن را استثنایی می کند. سازه های آبی تاریخی شوشتر یک سیستم هیدرولیکی همگن است که در سطح بالایی طراحی شده و در قرن سوم پس از میلاد تکمیل شده است.
اين مجموعه های مهندسی که بنام آبشارهای تاریخی شوشتر نیز خوانده مي شوند، در حدود 50 آسياب آبی را كه آب مورد نياز آن ها از پشت بند گرگر توسط سه تونل بنام های بليتي، دهانه شهر و سه كوره منتقل و در اعماق زمين به شعب فرعي تقسيم مي شوند را در بر می گیرد.
از نظر تنوع سازه های مهندسی عمران و ساخت و سازهای آن به همان اندازه که از نظر تنوع کاربری (تامین آب شهری، آسیاب ها، آبیاری، حمل و نقل رودخانه ای و سیستم دفاعی) غنی است.
سیستم هیدرولیک تاریخی شوشتر گواهی بر میراث و دانش پیشین عیلامی و بین النهرین است. سازه های آبی تاریخی شوشتر، در مجموعه خود و به ویژه سرریز بزرگ شادروانا توسط ایرانیان در اوج تمدن خود، به عنوان یکی از عجایب جهان شناخته شده است.
کانال گرگر یک آبراه مصنوعی واقعی است که ساخت شهر جدید و آبیاری دشت وسیعی را که در آن زمان نیمه بیابانی بود امکان پذیر کرده است. سیستم هیدرولیک تاریخی شوشتر در منظر شهری و روستایی به ویژه بیان ارزش خود نشسته است.
معیارهای یونسکو
معیار (i): سازه های آبی تاریخی شوشتر شاهد یک چشم انداز کلی به طرز قابل توجهی کامل و اولیه از امکاناتی است که توسط کانال های انحرافی و سدهای سرریز بزرگ برای توسعه زمین فراهم می شود.
در قرن سوم پس از میلاد برای بهره برداری پایدار طراحی و تکمیل شد و هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد. این مجموعه از نظر تنوع فنی و کامل بودن آن مجموعه ای منحصر به فرد و استثنایی است که گواه نبوغ خلاق انسان است.
معیار (ii): سازه های آبی تاریخی شوشتر ترکیبی از تکنیکهای مختلف است که گرد هم آمدهاند تا مجموعهای بهطور قابل توجهی کامل و در مقیاس بزرگ را تشکیل دهند.
از تخصص باستانی عیلامی ها و بین النهرینی ها در آبیاری کانال بهره برده است. تکنسین های رومی نیز بر ساخت آن تأثیر گذاشتند.
بسیاری از بازدیدکنندگان از آن شگفت زده شدند و به نوبه خود الهام گرفتند. گواهی بر تبادل تأثیرهای قابل توجه در مهندسی هیدرولیک و کاربرد آن در دوران باستان و دوره اسلامی در سلسله های مختلف ایرانی است.
معیار (v): سازه های آبی تاریخی شوشتر نمونه منحصر به فرد و استثنایی کاملی از تکنیک های هیدرولیکی است که در دوران باستان برای کمک به تصرف زمین های نیمه بیابانی توسعه یافته است.
با انحراف رودخانه ای که از کوه ها می گذرد، با استفاده از سازه های مهندسی عمران در مقیاس بزرگ و ایجاد کانال ها، استفاده های متعددی را برای آب در سراسر قلمرو وسیع ممکن کرد: تامین آب شهری، آبیاری کشاورزی، پرورش ماهی، آسیاب ها، حمل و نقل، سیستم دفاعی و غیره.
بنای اولیه سازه های آبی تاریخی شوشتر از دوران هخامنشی باقی مانده است و هنوز هم بخشهایی از آن فعال است و باورکردنی نیست که بعد از 2500 یال همچنان قابل استفاده است و نشانه اهمیت آب در دوران باستان است.
این سازههای آبی مجموعه به هم پیوستهای از پلها، آبشارها، آسیابها، بندها و تونلهای بزرگ هستند که بهطور پیوسته کار میکنند که نشان از هوش بالا و کیفیت طراحی و ساخت این سازه ها برای بهره برداری و کشاورزی و آبیاری ایرانیان در دوران باستان است.
در پایان امیدوارم شما هم با سفر به شهر شوشتر از این سازه های مهندسی بینظیر دیدن فرمایید و لذت ببرید.
عکاس و نویسنده مقاله: رضا گودرزی
در صورت نیاز به عکاسی طبیعت، میراث فرهنگی و گردشگری، چاپ کتاب نفیس عکس یا تابلوهای نفیس ایرانگردی و ایرانشناسی و همچنین برای انجام امور طراحی سایت، سئو گوگل و تنظیم مقاله های تخصصی (با تجربه و سابقه کاری از سال 1375) با ما در ارتباط باشید: 09001075213
صنایع دستی هنری
برای دیدن این تابلو عکس نفیس سازه تاریخی آبی شوشتر در فروشگاه سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
برای دیدن این تابلو عکس نفیس سازه تاریخی آبی شوشتر در فروشگاه سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
لینک های مفیدبرای شما با توجه به صفحه ای که مطالعه فرمودید:
برای خواندن مقاله های بیشتر در زمینه ایرانشناسی و ایرانگردی در سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
برای آشنایی با تمام میراث جهانی ثبت شده ایران در یونسکو، در سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
برای ورود به فروشگاه سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
این خبر را می توانید از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید:
