زیگورات اور معبدی بلند در آخرین دوران شکوه سومری، در حدود سال 2100 قبل از میلاد ساخته شد که بالای آن معبدی به نانا، خدای ماه اهدا شده بود.
پادشاهی سومر
معبد زیگورات اور توسط لئونارد وولی “Leonard Woolley” در دهه 1930 حفاری شد و بخشی از آن در نیم قرن گذشته بازسازی شد.
نوشتار، قوانین جامعه، شهرها و علم، فناوری و نوآوری‌ها توسط مردمان مبتکر ساکن سومر، سرزمینی بین رودخانه‌های (دجله و فرات امروزی) حدود 5000 سال پیش ابداع شد و به پیشرفت بشر کمک شایانی کرد.
پایه های تمدن بشری ابتدا در سرزمین های حاصل خیز بین رودهای فرات و دجله شکوفا شد. این فرهنگ نوآور که امروزه به عنوان سومر شناخته می‌شود، نه تنها اولین شهرها را به وجود آورد، بلکه نوآوری‌هایی در حمل‌ونقل، ادبیات و معماری تاریخی مانند ساخت زیگورات اور نیز به وجود آورد.
برای بیش از 2000 سال، فرهنگ سومری شکوفا شد و قدرت غالب در عصر باستان بود.
در سرتاسر منطقه دولت سومر، شهرهای قدرتمندی پدید آمدند، زیگورات های سر به فلک کشیده مانند زیگورات اور را برافراشتند، حماسه های گسترده ای نقل شد و مردم ثروتمندی شدند که طلا، نقره و جواهر مردم ثروتمند و قدرتمند را زینت دادند.
سلطه و کنترل در میان شهرهای باشکوه سومر با گذشت سال ها تغییر کرد. این تمدن در اواخر هزاره سوم قبل از میلاد به اوج خود رسید و سپس به تدریج از بین رفت.
تمدن سومری و دستاوردهای آن برای هزاران سال فراموش شد تا اینکه باستان‌شناسان در قرن 19 و 20 به کاوش جدی در این منطقه پرداختند.
عکس زیر مربوط به زیگورات اور می باشد.
یافته‌های باشکوه در این منطقه غنای و پیچیدگی این فرهنگ باستانی را آشکار کرد و به محققان اجازه داد تا ببینند که چگونه تأثیرهای سومری در تمدن‌های پس از آن جریان یافته است.
مهاجرها در حدود هزاره ششم قبل از میلاد به دشت سیلابی بین النهرین رسیدند. این مبتکرها سیستم آبیاری کانال ها را برای مهار آب های رودخانه ها و مدیریت بهتر کشاورزی در منطقه ابداع کردند.
موفقیت آن ها باعث ایجاد مراکز تجاری غنی کشاورزی شد. ثروت سکونتگاه ها را به روستا تبدیل کرد و روستاها به شهرهایی با هزاران ساکن تبدیل شدند.
در سال 3500 قبل از میلاد، سومر به مجموعه ای از دولت-شهرها تبدیل شد که با سنت های زبانی و مذهبی به هم مرتبط شده بودند.
از مهمترین آن ها می توان به اریدو “Eridu” اوروک “Uruk” اور “Ur” لارسا “Larsa” ایسین “Isin” ادب “Adab” لاگاش “Lagash” نیپور “Nippur” و کیش “Kish” اشاره کرد.
با گذشت زمان، برخی از آن ها قدرتمندتر از دیگران شدند، و برای دوره های کوتاه، یک دولت-شهر ممکن است بر بقیه حکومت می کرده تا زمانی که از قدرت سقوط کند.
کتاب مقدس از شهرها و فرمانرواهای سومری یاد می کند: «آغاز پادشاهی او بابل، اریخ و آکاد بود که همگی در سرزمین شینار بودند. از آن سرزمین به آشور رفت و نینوا “Nineveh” رحوبوتیر “Rehobothir” کاله “Calah” و رسن “Resen” را بین نینوا و کاله بنا کرد. آن شهر بزرگ است»
این شهرها توسط پادشاهانی اداره می شدند که اگر به خاطر کشف فهرست پادشاهان سومری نبود، نام آن ها فراموش می شدند.
نسخه هایی از این فهرست بر روی 16 لوح یا استوانه گلی مختلف در سراسر بین النهرین یافت شده است. کاملترین آن ها نام شهرهای برجسته، حاکم های آن ها و مدت زمان حکومت آن ها را نشان می دهد.
محققان به سرعت به این نکته اشاره می کنند که فهرست پادشاهان سومری افسانه و تاریخ را در هم می آمیزد، به طوری که برخی پادشاهان از سلطنت بیش از حد طولانی لذت می بردند، مدت زمانی به اندازه سن یک انسان بر تخت می نشستند.
اولین دولت شهری که به شهرت رسید، اوروک “Uruk” بود که در کتاب مقدس ارچ “Erech” نامیده می شود.
طبق فهرست پادشاهان سومری، این بنا توسط پادشاه انمرکار “Enmerkar” در حدود 4500 قبل از میلاد تأسیس شد. اوروک در اوج خود حدود 40000 سکنه داشت، جمعیتی عظیم که باعث توسعه اقتصادی قابل توجهی شد.
در عکس زیر شهر اوروک را از بالا که در سال 1973 جرج گرستر عکاسی شده است را می بینید، ویرانه های اوروک همان چیزی است که از اولین دولت شهر سومر پس از هزاران سال در زیر شن های بیابان باقی مانده است.
ثروت این شهر در معماری تاریخی آن منعکس شد. زیگورات اوروک که به آنو “Anu” خدای آسمان سومری تقدیم شده است، در اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد تکمیل شد.
در بالای معبد سفیدش، شکل سر به فلک کشیده اش، که در آفتاب درخشان است، قرن ها قبل از هرم بزرگ مصر اوج می گرفت.
کاوش‌های باستان‌شناسان آلمانی در قرن بیستم غنای اوروک را با شواهدی از کار طلا، نقره و مس در مقیاس بزرگ نشان داد.
سازه های عظیم دیگری از جمله معابد آجری کوچکتر و یک دیوار دفاعی کشف شد. باستان شناسان گنجینه هایی از لوح های گلی و همچنین آثار هنری را کشف کردند.
محققان همچنان به گردآوری تاریخ سومری ادامه دادند و شهرهای دیگر حفاری شدند. در لاگاش، یک سیستم آبیاری و آبکشی پیشرفته پیدا شد. مشهورترین اکتشاف ها توسط لئونارد وولی “Leonard Woolley” موزه بریتانیا و دانشگاه پنسیلوانیا کشف شد.
آنها شهر اور را کشف کردند که در اواخر هزاره سوم قبل از میلاد به اوج خود رسید. وولی در دهه‌های 1920 و 1930، زیگورات 80 فوتی اور را که به خدای ماه، نانا اختصاص داده شده بود، حفاری کردند.
وولی همچنین گورستان سلطنتی شهر را از اواسط هزاره سوم قبل از میلاد کشف کرد. این مقبره‌ها دارای تاج‌ها، گردن‌بندها و جعبه‌ای نفیس معروف به استاندارد اور بودند که با موزاییک‌های جواهری که صحنه‌های جنگ و غنیمت را به تصویر می‌کشید، منبت کاری شده بود.
این مقبره ها همچنین حاوی بقایای بقایای خادمان سلطنتی است که برای ادامه «خدمت» به حاکمان خود در آن سوی قبر قربانی شده اند.
عکس بالا نقش برجسته اور نانشه “Ur-Nanshe” پادشاه لاگاش “Lagash” را در حدود 2500 سال قبل از میلاد نشان می دهد.
عکس بالا مهر استوانه ای از حدود 2100 قبل از میلاد را نشان می دهد. الهه هایی که در مقابل پادشاه اورنامو ایستاده اند.
عکس بالا نقشه ای از شهر باستانی نیپور را نشان می دهد که در حدود 1500 سال قبل از میلاد ساخته شده است.
ثروتی باشکوه اور
فرمانروایان سومری اور در اواسط هزاره سوم پیش از میلاد به لطف روابط تجاری قوی با شهرهای دیگر، ثروت زیادی به دست آوردند.
در سال 1927، لئونارد وولی، باستان شناس، یک گروه باستان شناسی (با حمایت موزه بریتانیا و دانشگاه پنسیلوانیا) را رهبری کرد که گورستانی مجلل را در شهر باستانی کشف کرد و شواهد درخشانی از ثروت عظیم شهر را آشکار کرد.
مقبره‌ها مملو از اشیایی بود که از نقره و طلا ساخته شده بودند و با سنگ‌های قیمتی مانند لاجورد، عقیق و کلسدونی تزئین شده بودند.
یکی از نمادین‌ترین قطعه ها، جعبه ای (عکس بالا) متعلق به 2550 قبل از میلاد بود. جعبه ای که اکنون به عنوان استاندارد اور شناخته می شود، که از هر طرف با موزاییک های پیچیده ساخته شده از صدف، سنگ آهک قرمز و لاجورد تزئین شده بود و رژه ای از ارابه ها، جنگجویان و اسرا را به تصویر می کشید.
تیم وولی جواهرت، اسلحه و حتی این چنگ طلایی که با سر گاو ساخته شده از لاجورد تزئین شده بود، را به دست آوردند. چنگ یکی از قدیمی ترین سازهای زهی است که تا کنون یافت شده است و مربوط به 2450 سال قبل از میلاد می باشد.
در عکس بالا کلاهخود طلایی مسکالامدوگ، فرمانروای سومر، مربوط به حدود 2450 قبل از میلاد را می بینید.
در عکس بالا طوق گردنی از طلا، و لاجورد متعلق به حدود 2450 قبل از میلاد مسیح است را می بینید که در مقبره ملکه پوابی پیدا شد.
در عکس بالا گردنبند از طلا، و لاجورد متعلق به حدود 2450 قبل از میلاد مسیح را می بینید که در مقبره ای در اور پیدا شد.
هدایای سومر به بشریت بی‌اندازه است. کلمه سومر “Sumer” از واژه شومروم “Shumerum” گرفته شده است، که اکدی ها، همسایگان سومر در شمال، ساکنان این منطقه می گفتند.
سومری های باستان خود را سلمات ققادی “salmat qaqqadi” به معنای «سرهای سیاه» می نامیدند.
موفقیت های کشاورزی سومر منجر به نیاز به یک سیستم روشمند ثبت اطلاع ها شد. بازرگانان سومری برای ردیابی تجارت خود به راه های قابل اعتماد نیاز داشتند.
در حدود 3500 سال قبل از میلاد، بازرگانان شروع به استفاده از لوح‌های گلی نرم با نمادهای کوچک کردند تا کالاهای خود را پیگیری کنند.
این نمادهای تصویری در سال 3200 قبل از میلاد تکامل یافتند و به مجموعه ای پیچیده از نشانه ها در حدود 600 کاراکتر معروف به خط سومری شدند.
در عکس بالا یک تمرین ریاضی که به خط میخی روی یک لوح سفالی پخته شده و مربوط به اواخر هزاره سوم قبل از میلاد است را می بینید.
در عکس پایین یک لوح سومری را می بینید که دارای یک متن مذهبی است. با استفاده از خط میخی، اولین سیستم نوشتاری جهان ایجاد شد. خط میخی سومری در بخش بزرگی از عصر برنز خاورمیانه گسترش یافته است.
نوشته سومری که شبیه گوه‌ها و خطوط کوچک است، با فشار دادن یک نی در لوح‌های سفالی خیس ایجاد شده است. این تکنیک دارای نام مدرن بنام خط میخی است.
خط سومری جرقه انقلابی در دوران باستان زد. سایر گروه های زبانی موجود در سراسر بین النهرین آن را پذیرفتند. الواح به خط میخی در چندین سایت باستان شناسی سومری یافت شده اند.
تجارت یکی از راه های گسترش خط میخی بود، اما محققان معتقدند که فتح راه دیگری بود. شهرهای سومری که یکدیگر را فتح کردند، تبادل های فرهنگی را تسریع کردند.
به عنوان مثال، Eannatum از لاگاش نه تنها بخش زیادی از سومر را در حدود 2500 قبل از میلاد تحت کنترل خود درآورد، بلکه مناطقی از عیلام در شرق را نیز فتح کرد.
ماندگاری فرهنگ ادبی سومری و استفاده از سیستم خط میخی بعدها در سراسر خاور نزدیک گسترش یافت و تا اواخر سال 75 پس از میلاد مورد استفاده قرار گرفت.
معبد تمنوس “Temenos” (عکس بالا) از مهمترین معبدهای اور بود که به الهه اصلی آن، انا “Eanna” تقدیم شد.
مرکز اقتصادی و اجتماعی شهر، معبد در حماسه گیلگمش مستقیماً مورد اشاره قرار گرفته است: «به انا “Eanna” به خانه ایشتار نزدیک شوید، بانوی عشق و جنگ ما، که هیچ پادشاه و هیچ مرد زنده ای نمی تواند با آن برابری کند.»
در سال 2330 قبل از میلاد، سارگون اکد (که برخی از محققان در عهد عتیق او را به نام نمرود معرفی می‌کنند) لوگالزاگزی “Lugalzagesi” از اوروک، فرمانروای مسلط سومر در آن زمان را سرنگون کرد.
سارگون با اتحاد آکد با سومر به عنوان بخشی از فتح بین النهرین، اولین امپراتوری چند ملیتی تاریخ را ساخت.
در زمان کنترل اکدی ها بر سومر، اکدی زبان ترجیحی بود اما به خط میخی سومری نوشته می شد. این انتخاب به حفظ متون ادبی سومری کمک کرد.
بسیاری از آن ها در نسخه هایی از دوره بعدی بابل قدیم (2003-1595 قبل از میلاد) حفظ شده است. ادبیات سومری شامل سرودها، طلسم های جادویی، متون اخلاقی و اسطوره هایی درباره خدایان بود.
اشعار اولیه به زبان سومری درباره پادشاه اوروک به نام گیلگمش بعداً در یک داستان حماسی یافت شد، که نسخه‌ای از آن در قرن نوزدهم در نینوا یافت شد.
جست‌وجوی جاودانگی گیلگمش وارد کانون ادبیات کلاسیک شده و به زبان‌های متعددی در سراسر جهان ترجمه شده است. از آن به عنوان یکی از اولین حماسه های قهرمانانه جهان یاد می شود.
عکس بالا مجسمه قهرمان حماسی سومر نقش برجسته آشوری از قرن هشتم قبل از میلاد گیلگمش، پادشاه افسانه ای اوروک را نشان می دهد که شیری را در آغوش گرفته است.
پنج شعر سروده شده به سومری در اوایل هزاره دوم قبل از میلاد با محوریت ماجراها و دستاوردهای یک پادشاه افسانه ای اوروک است.
از آنجایی که ادبیات سومری فرهنگ اکدی را القا کرد، بهره‌برداری‌های گیلگمش، مانند مبارزه با هیولا هوواوا، در یک حماسه واحد که به زبان اکدی نوشته شده بود، ترکیب شد.
حماسه گیلگمش تلاش پادشاه برای جاودانگی را دنبال می کند. این متن در کتابخانه آشوربانیپال پادشاه آشور، که در قرن هفتم قبل از میلاد حکومت می کرد، کشف شد.
این لوح ها که در اواسط دهه 1800 کشف شدند، به موزه بریتانیا برده شدند، جایی که در سال 1872، جورج اسمیت، آشورشناس، خطوطی را رمزگشایی کرد که سیل بزرگی را شبیه به آنچه در عهد عتیق توصیف می کند، رمزگشایی کرد.
سوابق نوشتاری غنی سومری ها همچنین شواهدی از پیشرفت های پزشکی، از جمله اولین نسخه های تاریخ را حفظ کرده است. این متون شامل شرح بیماری و یک درمان پیشنهادی است.
ارجاع به معجون و دوش در متون سومری آمده است. اگرچه شناسایی بیماری ها با هر شرایط شناخته شده دشوار بوده است، اما این سوابق نشان می دهد که پزشکی سومری پیشرفته بوده است.
آن ها دانش روش های پیچیده برای به دست آوردن موادی مانند قلیایی پودر، نیترات پتاسیم و نمکدان را برای استفاده در درمان خود نشان می دهند.
پس از سقوط امپراطوری آکد در حدود سال 2150 قبل از میلاد، سومر توسط مردمی از ارتفاع های شرقی به نام گوتی ها تسخیر شد.
پادشاهان سومری در حدود قرن بیست و یکم قبل از میلاد، در دوره ای که مورخان آن را سلسله سوم اور می نامند، دوباره کنترل سرزمین را به دست گرفتند.
بنیانگذار آن، اورنامو، یک ژنرال، مصلح و مبتکر بزرگ بود. او را با ساختن زیگورات اور می شناسند، اما شاید بزرگترین دستاورد او ایجاد اولین کد قانونی جهان بود.
متن بازسازی‌شده، بر اساس نسخه‌های تکه‌ای یافت شده در قرن بیستم پس از میلاد، با شرحی از چگونگی برقراری عدالت اورنامو، اصلاح نظام اوزان و اندازه‌ها و اطمینان از اینکه یتیمان و بیوه‌ها طعمه قدرتمندان نیستند، آغاز می‌شود.
کد اورنامو بر سیستم‌های حقوقی بین‌النهرین متأخر تأثیر گذاشت، به‌ویژه قانون حمورابی، پادشاه بابلی که سه قرن بعد سلطنت کرد.
در عکس بالا حروف قانون این لوح یکی از چندین نسخه از اولین کد حقوقی جهان است که توسط پادشاه سومری، اورنومو بین سال های 2100 تا 2050 قبل از میلاد ایجاد شده است.
احیای قدرت سومریان تحت سلسله سوم اور کوتاه مدت بود. اور و زیگورات اور توسط عیلامی ها فتح شد که آخرین پادشاه آن را در حدود سال 2004 قبل از میلاد دستگیر کردند.
ویرانی شهر در “مرثیه برای زیگورات اور” به یادگار گذاشته شد. آثار مشابهی در بین النهرین کشف شده است و محققان «مرثیه برای اور» را به کتاب مرثیه در کتاب مقدس تشبیه می کنند.
سومری ها مجذوب موجودات وحشی بودند. آثار هنری سومری به طرز ماهرانه‌ای شیرهای خشن را ارایه می‌کنند، در حالی که حماسه گیلگمش، گیلگمش متمدن را با دوستش انکیدو، مردی وحشی که «با غزال‌ها روی علف‌ها تغذیه می‌کرد و با حیوان های وحشی می‌نوشید، در تضاد قرار می‌دهد».
اما اسطوره سومری ها به بز، یکی از اولین حیوان های اهلی بشریت نیز احترام می گذاشت. شیر بز به عنوان منبع تغذیه الهی ظاهر می شود، مانند خدای Ningirsu که مادرش یک بز بود.
بزها همچنین با انکی، خدای سومری آب، خلقت و باروری که گاهی به عنوان بز جزئی به تصویر کشیده می‌شود، مرتبط بودند. نقش برجسته‌های سنگی پیروان انکی را نشان می‌دهد که بزهایی را به معبد او حمل می‌کنند.
حتی شخصیت‌های سومری نیز حکمت را به بزها نسبت می‌دادند، مانند کتیبه: «اگرچه هرگز به آنجا نرفته است، بز زمین‌های بایر را می‌شناسد».
الهه نینگال در ردیف کارهای تکان دهنده که محققان از لوح های مختلف به خط میخی کنار هم آورده اند، برای شهر خود گریه می کند.
غارت زیگورات اور و شهر اور توسط عیلامی ها به قدرت سومری پایان داد و زبان سومری به زودی منقرض خواهد شد. شهرهای قدرتمند سومر و متون در حال تغییر بودند و جهان آن ها را تا زمان ظهور مجدد پیروزمندانه در 4000 سال بعد نخواهد دید.
تمدن گمشده ای دوباره پیدا شد، تمدنی که خود بذر تمدن بشری را کاشت.
ترجمه، تهیه و تنظیم مقاله: رضا گودرزی
در صورت نیاز به عکاسی طبیعت، میراث فرهنگی و گردشگری، چاپ کتاب نفیس عکس یا تابلوهای نفیس ایرانگردی و ایرانشناسی و همچنین برای انجام امور طراحی سایت، سئو گوگل و تنظیم مقاله های تخصصی (با تجربه و سابقه کاری دو دهه) با ما در ارتباط باشید: 09001075213
لینک های مفیدبرای شما با توجه به صفحه ای که مطالعه فرمودید:
برای خواندن مقاله های بیشتر مانند مقاله زیگورات اور در زمینه ایرانشناسی و ایرانگردی در سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
برای آشنایی با تمام میراث جهانی ثبت شده ایران در یونسکو، در سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
برای ورود به فروشگاه سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.
صنایع دستی و هنری
برای دیدن این تیشرت باستانی لطفا اینجا کلیک کنید.
برای دیدن این تیشرت باستانی لطفا اینجا کلیک کنید.
هم اکنون می توانید مقاله زیگورات اور را از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید:
