روز جهانی موزه

روز جهانی موزه از سال ۱۹۷۷ توسط شورای بین المللی موزه ها ICOM هر ساله برگزار می‌شود که روزی بی‌نظیر برای جامعه بین‌المللی موزه‌ها است.

تاریخ زنده

هدف روز جهانی موزه “IMD” افزایش آگاهی در مورد این واقعیت است که «موزه‌ها وسیله‌ای مهم برای تبادل فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگ‌ها و توسعه درک متقابل، همکاری و صلح بین مردم هستند.»

رویدادها و فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده برای جشن این روز که هر ساله در ۱۸ می یا همان 28 اردیبهشت ماه یا حوالی این تاریخ برگزار می‌شود، می‌توانند یک روز، یک آخر هفته یا یک هفته کامل طول بکشند.

این روز برای اولین بارحدود ۴۰ سال پیش و در سال 2025 با شعار “آینده موزه‌ها در جوامع به سرعت در حال تغییر” جشن گرفته شد.

در سراسر جهان، موزه‌های بیشتری در این روز شرکت می‌کنند. سال گذشته، بیش از ۳۷۰۰۰موزه در حدود ۱۵۸ کشور و منطقه در این رویداد شرکت کردند.

در ایران نیز بدلیل تاریخ غنی و قدمت چند هزار ساله سکونت بشر در این سرزمین که اولین یکجانشینی در تاریخ بشر (تپه سیلک کاشان) و اولین تمدن جهان (تمدن ناشناخته جیرفت) و امپراطوری های بزرگی همچون اشکانیان، ساسانیان و هخامنشیان را شامل می شود و حتی با توجه به غارت های فراوان میراث فرهنگی که هم اکنون در موزه های اروپا و آمریکا قرار دارند، موزه های بزرگ و غنی در داخل ایران وجود دارند که گویای تاریخ و فرهنگ ایران و ایرانیان هستند.

پس در روز 28 اردیبهشت ماه هر سال، موزه های بسیاری برای بازدید و کشف تاریخ وجود دارند که می توانیم به آن هایی که تا به حال نرفته ایم یا با حوصله بیشتر به آن هایی که قبلا رفتیم سر بزنیم.

در این روز باید از یک گروه دیگر نیز قدردانی کنیم و آن هم موزه داران و نگهبانان و کارمندهای موزه ها هستند که در 365 روز سال، روزهای جمعه و دو هفته تعطیلی های نوروز همیشه برای خدمتگذاری به مردم آماده اند.

شعار ۲۰۲۵:  “آینده موزه‌ها در جوامع به سرعت در حال تغییر”

در دورانی که با دگرگونی‌های مداوم مشخص می‌شود، موزه‌ها خود را در خط مقدم تغییر می‌بینند و در چشم‌انداز پویایی که توسط رویدادهای جهانی متغیر و نیازهای اجتماعی در حال تحول شکل گرفته است، حرکت می‌کنند.

موضوع این روز جهانی “آینده موزه‌ها در جوامع به سرعت در حال تغییر” ما را به بازاندیشی نقش این مجموعه ها به عنوان رابطه های ضروری، نوآوران و متولیان هویت فرهنگی دعوت می‌کند.

این موضوع که با بیست و هفتمین کنفرانس عمومی ایکوم در دبی همسو است، بر گفتگوهای حیاتی پیش رو تأکید می‌کند.

بررسی اینکه چگونه این مجموعه ها می‌توانند از میراث ناملموس محافظت کنند، انرژی جوانان را مهار کنند و با مرزهای جدید فناوری سازگار شوند.

ما با هم، مسیری جمعی را برای توانمندسازی موزه‌ها و جوامع برای رشد در مواجه با تغییرهای سریع ترسیم خواهیم کرد.

موزه‌ها چیزی بیش از فضاهای نگهداری هستند. آن ها مشارکت‌کنندگان فعالی در شکل‌دهی جوامع پایدار و فراگیر هستند. موضوع امسال با سه هدف توسعه پایدار (SDGs) همسو است:

هدف هشتم توسعه پایدار: موزه‌ها با ایجاد فرصت‌های شغلی و ارائه برنامه‌های آموزشی که جوامع را توانمند می‌سازد، از اقتصادهای محلی حمایت می‌کنند.

هدف نهم توسعه پایدار: موزه‌ها با پرورش خلاقیت و پذیرش پیشرفت‌های فناوری، نوآوری را هدایت و دسترسی را افزایش می‌دهند.

هدف یازدهم توسعه پایدار: موزه‌ها با ایفای نقش به عنوان قطب‌های فرهنگی که شمول، تاب‌آوری و حفظ میراث را ترویج می‌دهند، به توسعه پایدار شهری کمک می‌کنند.

موزه‌ها از دیرباز فضاهایی برای یادگیری، تأمل و گفتگو بوده‌اند. با این حال، در جهانی که به سرعت در حال تغییر است، نقش آن ها بسیار فراتر از حفاظت است.

آن ها نهادهای پویایی هستند که نوآوری اجتماعی را هدایت می‌کنند، فناوری‌های جدید را می‌پذیرند و جامعه‌ های فراگیر را پرورش می‌دهند.

موضوع امسال، “آینده موزه‌ها در جوامع به سرعت در حال تغییر” با هدف برجسته کردن اهمیت این مجموعه ها در عصر تغییرهای عمیق اجتماعی، فناوری و زیست‌محیطی انتخاب شده است، عصری که در آن موزه‌ها در حال تکامل برای پاسخگویی به چالش‌های امروز و در عین حال شکل‌دهی به امکانات فردا هستند.

شورای بین‌المللی موزه‌ها “ICOM” در سال ۱۹۷۷ این روز جهانی را برای افزایش آگاهی عمومی از نقش موزه‌ها در توسعه جامعه تأسیس کرد و از آن زمان تاکنون به طور پیوسته در حال افزایش است.

این روز لحظه‌ای بی‌نظیر برای جامعه بین‌المللی موزه‌ها است. در این روز، هزاران مجموعه، رویدادها و فعالیت‌های خلاقانه‌ای مرتبط با موضوع این روز جهانی برنامه‌ریزی می‌کنند، با مخاطبان خود تعامل می‌کنند و اهمیت نقش خود را به عنوان نهادهایی که به جامعه و توسعه آن خدمت می‌کنند، برجسته می‌کنند.

هدف روز جهانی موزه

هدف اصلی این روز جهانی، افزایش آگاهی از این واقعیت است که «موزه‌ها وسیله مهمی برای تبادل فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگ‌ها و توسعه درک متقابل، همکاری و صلح بین مردم هستند».

رویدادها و فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده برای جشن روز جهانی موزه که هر ساله در این روز برگزار می‌شوند، می‌توانند یک روز، یک آخر هفته یا یک هفته کامل طول بکشند.

حمایت از موزه‌ها به عنوان عوامل تغییر مثبت، تقویت روابط نزدیک‌تر بین این مجموعه ها و جوامع آن ها، ترویج تبادل فرهنگی به عنوان کاتالیزوری برای صلح بین مردم و اجرای هدف های توسعه پایدار سازمان ملل را می توان از دیگر هدف های مهم این روز برشمارد.

هدف های توسعه پایدار

همانطور که در قطعنامه ایکوم با عنوان «پایداری و اجرای دستور کار ۲۰۳۰، دگرگون کردن جهان ما» (کیوتو، ۲۰۱۹) برجسته شده است، همه موزه‌ها نقشی در شکل‌دهی و ایجاد آینده‌های پایدار دارند و می‌توانند این کار را از طریق برنامه‌های آموزشی، نمایشگاه‌ها، اطلاع‌رسانی به جامعه و تحقیقات انجام دهند.

از سال ۲۰۲۰، روز جهانی موزه از مجموعه‌ای از هدف های توسعه پایدار سازمان ملل متحد پشتیبانی می‌کند. در سال ۲۰۲۵، قصد دارد بر موارد زیر تمرکز کند:

• ترویج رشد اقتصادی پایدار، فراگیر و پایدار، اشتغال کامل و مولد و کار شایسته برای همه
• ایجاد زیرساخت‌های مقاوم، ترویج صنعتی‌سازی فراگیر و پایدار و تقویت نوآوری
• شهرها و سکونتگاه‌های انسانی را فراگیر، امن، تاب‌آور و پایدار کنیم

هر ساله، ICOM یک پوستر روز جهانی موزه برای نشان دادن این موضوع طراحی می‌کند و از همه موزه‌های شرکت‌کننده دعوت می‌کند تا آن را مطابق با نیازهای خود تطبیق دهند: یک نمایشگاه ویژه را تبلیغ کنند، عناصر محلی اضافه کنند، با رنگ‌ها بازی کنند و موارد دیگر.

موزه‌ها سفیران روز جهانی موزه هستند.

به لطف فعالیت‌هایی که شما سازماندهی می‌کنید و ارتباطات قوی که با مخاطبان خود برقرار می‌کنید، این رویداد سال به سال با موفقیت ادامه می‌یابد.

علاوه بر فعالیت‌هایی که برنامه‌ریزی می‌کنید، مشارکت شما در روز جهانی موزه فرصتی برای شماست تا:

• با آگاه کردن مقام های محلی، منطقه‌ای و ملی از فعالیت‌های خود و اهمیت آن ها برای عموم مردم، از نقش این مجموعه ها در جوامع خود حمایت کنید.
• اطلاعات مربوط به این روز جهانی را از طریق جامعه محلی، رسانه‌های اجتماعی و وب‌سایت خود به اشتراک بگذارید.
• با به اشتراک گذاشتن اطلاعات مربوط به رویدادهای این روز جهانی خود در نقشه تعاملی، فعالیت‌های خود را در سطح بین‌المللی مطرح کنید و به ما این امکان را بدهید که اخبار را در سراسر شبکه خود و فراتر از آن پخش کنیم.
• با مدارس، انجمن‌ها، کتابخانه‌ها، سایر موزه‌ها، GLAMS و غیره همکاری کنید تا رویداد خود را تبلیغ کرده و ارتباط خود را با سازمان‌هایی با اهدف های مشابه تقویت کنید.

روز جهانی موزه #IMD2025 را جشن بگیریم

در این روز بزرگ به هزاران مجموعه در سراسر جهان بپیوندید تا قدرت دگرگون‌کننده‌ ای را جشن بگیرید و تغییرهای مثبت را در جامعه‌ ترویج دهید.

امیدواریم این نمونه‌ از رویدادها و اقدام ها، شما را برای سازماندهی یک رویداد معنادار در این روز جهانی الهام بخشد. آن ها را با نوع موزه‌ای که هستید، از تاریخ طبیعی گرفته تا هنر مدرن یا تاریخی و باستانی، تطبیق دهید.

کارگاه‌های آموزشی: کارگاه‌های آموزشی تعاملی برگزار کنید که مجموعه‌های موزه را به نمایش می‌گذارند و یادگیری و کاوش عملی را تشویق می‌کنند.

پروژه‌های هنری مشارکتی: پروژه‌های هنری مشارکتی یا چیدمان‌های الهام گرفته از موضوعات تحقیقاتی را تسهیل کنید و بازدیدکنندگان را در فرآیند خلاقانه درگیر کنید.

سخنرانی‌ها و گفتگوها: از سخنرانان مهمان، محققان یا کارشناسان دعوت کنید تا در مورد موضوعات مرتبط با نمایشگاه‌های موزه سخنرانی کنند و بحث‌های فکری را تقویت کنند.

تورهای راهنما: ارائه تورهای راهنما با تمرکز بر جنبه‌های آموزشی نمایشگاه‌ها، ارائه بینش‌هایی در مورد تحقیقات پشت این مجموعه‌ها.

تورهای پشت صحنه: سازماندهی تورهای ویژه که بازدیدکنندگان را به پشت صحنه می‌برد و نگاهی اجمالی به تلاش‌های تحقیقاتی و حفاظتی موزه ارائه می‌دهد.

نمایشگاه تحقیقاتی: ارائه پروژه‌های تحقیقاتی در حال انجام یا اخیر از طریق نمایشگاه‌ها، پوسترها یا نمایش‌های چندرسانه‌ای، که تعهد موزه به پیشرفت دانش را برجسته می‌کند.

نمایشگاه‌های تعاملی: ایجاد نمایشگاه‌های تعاملی ویژه که بازدیدکنندگان را در فعالیت‌های آموزشی یا آزمایش‌های مرتبط با مضامین موزه درگیر می‌کند.

هنگام آماده‌سازی یک فعالیت ویژه برای این روز جهانی توصیه می‌کنیم پنج مرحله مهم را دنبال کنید:

• شما می‌توانید انتخاب کنید که بازدیدکنندگان دائمی یا مخاطبان جدید خود را هدف قرار دهید. در هر صورت، توصیه می‌کنیم حداقل یک گروه خاص از مخاطبان مانند کودکان، سالمندان، اقلیت‌های جامعه خود و غیره را هدف قرار دهید.
• هدف شما می‌تواند دسترسی به مخاطبان جدید، برجسته کردن مشارکت شما در جامعه، شنیده شدن توسط مقام های دولتی، شناساندن موسسه شما به شرکای بالقوه و غیره باشد.
• این روز جهانی فرصتی برای ایجاد مشارکت‌ها و حمایت‌های محلی، ملی یا بین‌المللی در رابطه با جنبه‌های مختلف از مجموعه‌ها گرفته تا واسطه‌گری یا تأمین مالی است.
• فعالیت خود را در نقشه تعاملی روز جهانی موزه ثبت کنید و از هشتگ‌ها در رسانه‌های اجتماعی برای پیوستن به موزه‌های سراسر جهان در این جشن استفاده کنید.
• تجزیه و تحلیل موفقیت روز جهانی موزه و تأثیر آن بسیار مهم است. ما همچنین شما را تشویق می‌کنیم که تصاویر و نتایج خود را برای کمیته ملی ایکوم ارسال کنید، ممکن است در گزارش سالانه ایکوم ذکر شوند.

به عنوان بخشی از این جشن، صمیمانه از همه شرکت‌کنندگان دعوت می‌کنیم تا دیدگاه‌های منحصر به فرد خود را در مورد آینده این مجموعه ها در جوامع به سرعت در حال تغییر از طریق قالب ویدیویی به اشتراک بگذارند. چه یک موسسه معتبر باشید، چه یک متخصص پرشور موزه، یا یک حامی پرشور فرهنگ موزه، صدای شما مهم است.

شما می‌توانید به دنبال سه نوع حمایت مختلف باشید.

حمایت مالی: کمک مالی برای عملکرد روزمره یک سازه یا برای یک رویداد خاص مانند روز جهانی موزه. این حمایت می‌تواند از شرکت‌های خصوصی یا ادارات دولتی باشد.

حمایت مالی مهارتی: به عنوان مثال، یک شریک می‌تواند کارکنان خود را به صورت رایگان در اختیار شما قرار دهد. این نوع حمایت مالی، به ویژه برای برنامه‌های آموزشی، در حال افزایش است.

حمایت مالی غیرنقدی: یک شریک می‌تواند محصولات یا خدماتی را برای رویداد شما اهدا کند یا اطلاعات مربوط به رویداد شما را به صورت رایگان منتشر کند.

دعوت از دوستان: برای شرکت در برنامه فعالیت شما، به عنوان مثال، به عنوان سخنران مهمان یا به عنوان شرکت‌کننده عادی.

توافقنامه ارتباط مشترک: که در آن، به عنوان مثال، پیشنهاد می‌دهید که لوگوی آنها را در پوستر رویداد یا اطلاعات مربوط به آنها را در اطلاعیه‌های مطبوعاتی و بسته‌های اطلاعاتی قرار دهید. برگزاری یک مراسم پذیرایی در محل یا مجازی: برای اهداف شبکه‌سازی، در صورتی که تعدادی حامی مالی دارید.

در سال ۲۰۲۴، این جشن با توسعه فعالیت‌های ترکیبی در سراسر جهان، و دسترسی به میلیون‌ها کاربر اینترنت از طریق رسانه‌های اجتماعی، مقالات خبری، پست‌های وبلاگ، پادکست‌ها و موارد دیگر، تأثیر خود را دو چندان کرد.

موزه های ایران

در ادامه این مقاله به معرفی مختصر برخی از موزه های ایران که توسط رضا گودرزی عکاس سایت، بازدید و عکاسی شده اند می پردازیم.

بزرگترین و قدیمی ترین موزه تاریخی و باستانی ایران، موزه ملی ایران می باشد. این موزه دوست داشتنی که در سال 1316 ساخته شده است یکی از مقصدهای اصلی توریست های بین المللی و گردشگران داخلی است.

این موزه بزرگ به دو بخش ایران باستان و دوران اسلامی تقسیم می گردد که هر کدام در ساختمان جداگانه قرار دارند.

موزه ایران باستان

موزه بزرگ ایران باستان (عکس بالا) با ساختمان زیبای خود که یادگار آندره گدار است، بیشترین یافته های باستان شناسی حاصل از کاوش های علمی از دوران پارینه سنگی تا پایان دوره ساسانی را در خود جای داده است.

این موزه در ایران به عنوان موزه مادر شناخته می شود و آثاری مربوط به یک میلیون سال پیش از دوران پارینه سنگی قدیم، میانه و جدید و فرا پارینه سنگی تا آغاز نوسنگی و سپس روستانشینی از 9000 سال قبل از میلاد در کنار آثار دوران عیلام، عصر مفرغ و آهن و سپس امپراطوری بزرگ و بی همتای هخامنشی، اشکانی و ساسانی را در خود جای داده است.

یکی از دوست داشتنی ترین قسمت های باستانی این موزه مربوط به دوران هخامنشی و کاخ های باعظمت تخت جمشید می باشد که شامل آثار بسیار سالم و زیبایی از این یادگار هخامنشیان است.

شماره تماس موزه در زمان نگارش مقاله: 02166702061

موزه دوران اسلامی

ساختمان این موزه در کنار ساختمان موزه ایران باستان قرار دارد و در سال 1375 افتتاح شد. براساس پلانی الهام‌ گرفته از کاخ ساسانی بیشابور، به صورت چلیپایی هشت‌ضلعی، با مساحتی حدود ۴۰۰۰ متر مربع و در سه طبقه ساخته شده است.

موزه کنونی شامل ۶ تالار در دو طبقه است که طبقه دوم شامل تالارهای صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی و طبقه اول تالارهای قرآن، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار می‌باشد. عمده اشیاء موجود در این موزه برگزیده‌ای از آثار حاصل از کاوش‌های علمی یا مجموعه‌های معتبری چون آستان شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی است.

موزه خرانه جواهرات ملی

یکی دیگر از بزرگترین و بینظیرترین موزه های ایران و جهان که در سراسر دنیا همتایی ندارد، موزه خزانه جواهرات ملی ایران است. (عکس بالا)

یک گنجینه بی همتا از نادرترین گوهرسنگ های روی کره زمین، مانند بزرگ ترین الماس صورتی دنیا که دریای نور نام دارد و تا به امروز کسی نتوانسه روی آن قیمت بگذارد.

بازدید از این موزه آسان نیست و تنها در روزهای شنبه تا سه شنبه از ساعت 10 الی 12 ظهر می توان از این موزه دیدن کرد.

موزه رضا عباسی

رضاعباسي فرزند علي اصغر از نگارگران بزرگ ايران در عهد شاه عباس كبير در حدود سال 974 ه.ق. در تبريز متولد شد و به سال 1044 ه.ق. وفات يافته است.

وی از هنرمندان بزرگ عصر صفوی بوده و سبك هنری خاصی را در نقاشی ايرانی ابداع كرده است. وی به همراه صادق بيك ديگر نگارگر اين دوره به شيوه واقع گرايانه بهزاد وفادار بوده و علاقه زيادي به كشيدن تصاوير واقعي از مردم و مسائل موجود در جامعه داشته است.

بسياري از آثار اين هنرمند امروزه زينت بخش موزه هايی چون بوستون، ارميتاژ و مترو پولتين است و بخشي از آثار وی و شاگردانش در موزه رضاعباسي موجود مي باشد.

این موزه در 25 شهريور 1356 افتتاح گرديد و يك‌سال بعد با پيروزي انقلاب اسلامي تعطيل شد، بعد از سه دوره بازگشايي، مجددا در 16 بهمن 1378 با تغييرهای عمده و چيدمان جديد آغاز به كار نمود.

مجموعه آثاری كه در موزه رضاعباسی به نمايش گذاشته شده است، يادآور گوشه‌ای از روزگار  و ايامي بس ناشناخته وسحرانگيز و سرشار از تلاش و سخت كوشی بشر برای دوام و بقا، ستيز با طبيعت، دستيابی به نعمت‌ها و غلبه بر چيرگیهای آن است. مراحلي كه آدمی در اين رهگذر پيموده، نقش گرفته بر بازمانده‌هايی است كه حكايت از راز و رمز و افسون زندگي وی دارند.

این موزه دارای تالارهای دوره پيش از اسلام، تالار هنرهای اسلامی، تالار نگارگری، تالار خوشنویسی، کتابخانه، بخش مرمت و نمایشگاه موقت است.

شماره تماس موزه در زمان نگارش مقاله: 02188513002

کاخ موزه سعدآباد

شهر تهران دارای کاخ موزه های زیبا و بینظیری است که یکی از دیدنی ترین آن ها کاخ موزه سعدآباد (عکس بالا) است. این مجموعه که امروزه به عنوان بزرگترین باغ و مجموعه تاریخی شهر تهران شناخته می شود منطقه ای مسکونی اداری و سیاسی برای استفاده انحصاری خانواده پهلوی بوده است و از سال 1304 یعنی زمان قدرت گرفتن رضاخان تا 1357، مأمن آخرین سلسلهٔ پادشاهی کشور ایران محسوب می شود

شکل گیری این کاخ و احداث باغ ها و برخی بناهای به جامانده در آن، عمدتاً مربوط به دوره قاجار است. این مجموعه که در حال حاضر بخشی از تهران بزرگ است در روزگاری نه چندان دور، چندین کیلومتر از شهر تهران فاصله داشت و بخشی از شهرستان شمیران منطقهٔ کوهپایه ای و خوش آب و هوای شمال (تهران) بود.

در هنگام بازدید از این مجموعه می توانید از فضای سبز و قدم زدن در باغ داخل آن نیز لذت ببرید و عکس های فراوانی بگیرید.

شماره تماس موزه در زمان نگارش مقاله: 02127940000

کاخ موزه نیاوران

کاخ موزه نیاوران نیز یکی از قدیمی ترین کاخ موزه های تهران است که دارای باغی زیبا با درختانی تنومند و کهنسال است. فتحعلی شاه (دومین پادشاه سلسله قاجار) و جانشینانش تعدادی باغ در شمال تهران (دارالخلافه) بر دامنه‌های رشته كوه البرز بنا كردند، باغ هایی که بعدها منطقه ییلاقی شمال تهران را تشكیل داد.

یكی از این باغ های سلطنتی كوهپایه‌ای، باغ نیاوران می باشد كه گذار زمانی طولانی، در دوران پرفراز و نشیب تاریخ معاصر ایران، وقوع حوادث گوناگون و برگزاری مجالس، مراسم و مناسبت‌های مختلف، این مجموعه را به مکانی شاخص در صحنه وقایع سیاسی دو قرن اخیر ایران بدل کرده است.

این کاخ موزه دارای چندین موزه بنام های موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران، کاخ موزه نیاوران، موزه کوشک احمدشاهی، کاخ موزه صاحبقرانیه، موزه خودروهای اختصاصی و موزه جهان نما می باشد.

جدای بازدید از کاخ های تاریخی داخل این مجموعه، عکاسی از سوژه های زیبای داخل باغ و درختان کهنسال و تنومند آن را نیز فراموش نکنید.

شماره تماس موزه در زمان نگارش مقاله: 02122282014

کاخ موزه گلستان

یکی دیگر از کاخ موزه های قدیمی که مربوط به دوران صفوی، قاجار و پهلوی می شود، کاخ موزه گلستان (عکس بالا) است که در نزدیکی بازار تهران قرار دارد.

گر چه تاريخچه كاخ گلستان به زمان شاه عباس صفوي ( 988 ه.ق ) بر مي گردد و بخشي از سفرنامه پيترو دلاواله (در سال 1028 ه.ق كه شهر تهران را با چنارستاني كه قصر سلطنتي را احاطه كرده بوده، توصيف نموده است) سر آغازي بر ارگ سلطنتی خود مويد اين نكته است و در سلسله های بعد كم يا بيش نيز مورد توجه واقع شده تا اينكه در عهد كريمخان زند ما بين سال هاي 1173 تا 1180 ه.ق نيز اين مجموعه با ساخت ديوانخانه ای دچار تغييرهای اساسي گرديده، ولي اهميت واقعي ارگ را مي توان به دوران آقا محمدخان قاجار نسبت داد.

بیشتر داستان های این کاخ موزه به دوره ناصرالدین شاه برمی گردد. این کاخ جدای موزه و سالن های زیبایی که دارد، دارای باغ و حیاط بسیار زیبایی است که سوژه های بسیاری برای عکاسی دارد.

تلفن تماس این موزه در زمان نگارش مقاله: 02133113335

موزه فرش

در سال 1356 موزه فرش ایران (عکس بالا) با تعدادی قالی و گلیم تاسیس و افتتاح شد. هنر فرش بافی ایران در دنیا اول و زبانزد خاص و عام است، گرچه بازار فروش فرش این روزها در دست ایران نیست.

ساختمان موزه فرش ایران با معماری چشمگیر و نمایی شبیه به دستگاه دار قالی بنا شده است و شامل دو تالار نمایش به وسعت 3400 متر مربع می باشد.تالار طبقه همکف به نمایشگاه دائمی اختصاص دارد و تالار طبقه دوم جهت برگزاری نمایشگاههای موقت طراحی شده است.

این موزه در شهر تهران و در تقاطع خیابان های کارگر شمالی و دکتر فاطمی واقع شده است. شماره تماس این موزه در زمان نگارش مقاله: 02188962703

موزه دفاع مقدس

رژیم بعث عراق در روز سی و یکم شهریور ۱۳۵۹ آغازگر جنگی همه جانبه علیه کشورمان بود. این هجوم سراسری به خاک ایران اسلامی، آن هم به فاصله کمی از وقوع انقلاب سال 1357 بود.

موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس (عکس بالا) با هدف پاسداشت و نیز روایت رشادت های رزمندگان دلیر و مجاهدت های ملت غیور ایران در به ثمر رساندن انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس در سال ۱۳۹۱ افتتاح گردید.

این موزه متشکل از هفت تالار می باشد که در آن به کمک فن آوری های نوین و ابزار های چند رسانه ای سیر تحولات انقلاب اسلامی و مقاطع مختلف جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه کشورمان به شیوه ای ملموس و گیرا به تصویر کشیده شده است.

این موزه در شهر تهران و در بزرگراه شهید حقانی، جنب ایستگاه مترو شهید حقانی قرار دارد. تلفن این موزه در زمان نگارش مقاله: 02188657026

موزه پست و تلگراف

موزهٔ پست و تلگراف یا همان موزه ارتباطات (عکس بالا) در شهر تهران قرار دارد. این موزه در محل ساختمان پیشین ساختمان اداره پست ایران قرار دارد.

این موزه دارای لقب زندگی دوباره یک موزه را داد. در مجموعه بازسازی شده موزه پست نمونه‌هایی از کهن‌ترین نوشت‌افزارها و ابزارهای فرستادن بسته‌های پستی و چاپاری، تلفن‌های نخستین (شناخته شده به «هندلی» با مراکزی ۲۰ و ۳۰ شماره‌ای) تلگرام‌های مورس، تمبرها و دیگر ابزار ارتباطات و مخابرات از کبوتر نامه‌بر تا ماهواره به نمایش گذاشته شده است.

ساختمان این موزه در کنار سر در باغ ملی قرار دارد.

موزه آبگینه

یکی از جذابترین موزه های تهران، موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران موزه تخصصی شیشه و سفال (عکس بالا) است. این موزه در بنایی قاجاری موسوم به مجموعه قوام به وسعت 7000 متر مربع در خیابان سی تیر (قوام‌السلطنه سابق) نرسیده به خیابان جمهوری واقع شده و در 7 اردیبهشت 1377 به شماره 2014 در فهرست آثار ملی کشور ثبت گردیده است.

خود ساختمان این موزه و طراحی آن یک موزه زنده است که در سه طبقه (زیرِ همکف، همکف و طبقه اول) با زیربنای 1040 مترمربع با تلفیق معماری ایرانی- اروپایی ساخته شده است. تزیینات نمای ساختمان شامل 51 طرح نقش برجسته آجری یادآور دوران سلجوقی بوده و وجود ایوان و ستون‌های کناری ورودی ساختمان، از شاخصه‌های معماری دوران اواخر قاجار و پهلوی اول است.

داخل ساختمان نیز تزیینات بسیاری شامل آینه‌کاری، گچبری و در و پنجره‌های چوبی منبت‌کاری شده وجود دارد. همچنین طبقه همکف و اول با پلکان چوبی نعلی شکل، که برگرفته از ساختمان‌های روسی قرن هجدهم و نوزدهم میلادی است، به هم متصل شده است.

تلفن موزه در زمان نگارش مقاله: 66708153-021

موزه ملک

حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار کتابخانه و موزه ملی ملک، (عکس بالا) این گنجینه را در سال 1316 خورشیدی بر آستان قدس رضوی وقف کرد. کتابخانه و موزه ملی ملک اکنون یکی از موسسه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی است که به شیوه غیر دولتی و غیر انتفاعی در چارچوب وقف‌نامه زیر نظر مستقیم آستان قدس رضوی فعالیت می‌کند.

این موزه در شهر تهران و کنار سر در باغ ملی و روبروی موزه پست قرار دارد. در این موزه انواع سکه ها و نشان، نسخ خطی، منسوجات، نقاشی، آثار لاکی، فلز، فرش، شیشه، سنگ، خوشنویسی، چوب، نگارگری، تمبر، نقشه و اسناد کتابخانه ای نگهداری می شود.

تلفن موزه در زمان نگارش مقاله: 02166726613

موزه بانک ملی

این موزه تاریخی (عکس بالا) در خیابان قبل از چهار راه استامبول قرار گرفته است. بانک‌ملی‌ایران در 17 شهریور 1307 به‌موجب “قانون تأسیس بانک ملی ایران” مصوب 14 اردیبهشت 1306 تأسیس و آغاز به کار کرد و در 20 شهریور 1307 طی مراسمی رسمی افتتاح شد.

در ابتدای تأسیس، بانک فاقد ساختمانی بود که آن را مختص به خود ساخته باشد، اما در 25 تیر ماه سال 1312 ساختمان شعبه و ادارات مرکزی شروع و در سوم اردیبهشت ماه سال 1315 افتتاح گردید.

این ساختمان تا سال 1333 که بنای جدیدی در مجاورت آن به‌عنوان شعبه و ادارات مرکزی بانک تکمیل و مورد بهره‌برداری قرار گرفت به‌عنوان تالار معاملات و ادارات مرکزی بانک شناخته می‌شود.

در این مجموعه سکه‌های قدیمی ایران از دوره هخامنشیان تا دوران معاصر، دستگاه‌های مورد استفاده در بانک و سندهای مربوطه، اشیاء اهدایی به بانک از سوی مؤسسات گوناگون ایرانی و خارجی و تابلوهای نقاشی دوره قاجار و نقاشی چهرة مدیران کل سابق بانک، نمونه‌هایی از آثار چاپی چاپخانه بانک ملی ایران و … به نمایش درآمده‌اند.

از شاخص ترین اشیای داخل این مجموعه می توان به ماکت نخستین بنای بانک ملی ایران، اعلان تاسیس بانک ملی توسط مجلس، چکش مراسم نصب سنگ بنای ساختمان، تابلو شاهزاده قاجاری و طاووس و صندوقچه طلا نام برد.

تلفن موزه در زمان نگارش مقاله: 02160994072

موزه شیخ صفی الدین اردبیلی

این مجموعه زیبا (عکس بالا) در شهر اردبیل واقع شده است. مجموعه‌ی نفیس بقعه‌ شیخ صفی الدین اردبیلی به نام این عارف نامدار و جد شاهان صفویه، در سال ۷۳۵ ه‍. ق. به دست فرزند وی صدرالدین موسی بنا شد.

چینی خانه یکی از زیباترین تالارهای دوران شاه عباس صفوی در اردبیل است که بیش از 400 سال پیش به‌دست شیخ بهایی طراحی شد.

در این چینی خانه 1256 محفظه دارد که در همه آن ها چینی‌های اهدایی امپراتور چین به شاه عباس به مناسبت احیای جاده ابریشم بوده و همچنین چینی‌هایی که از طرف دولت ایران به کشور چین سفارش شده بود، قرار گرفته است.

موزه مردم شناسی ارومیه

این موزه زیبا در یکی از میادین شهر زیبای ارومیه قرار گرفته است. این موزه در ساختمان شهربانی ارومیه (عکس بالا) که در قدیم با اسم عمارت امنیه معروف بود واقع شده است و امروزه یکی از دیدنی های آذربایجان غربی به شمار می‌آید.

این عمارت از ساختمان‌های قدیمی ارومیه محسوب می‌شود که به‌دلیل عملکرد نظامی، به‌شکل منحنی ساخته‌ شده و در قسمت داخلی فاقد تزیینات چشمگیری است.

این عمارت زیبا در ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی با شماره ۲۷۶۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان موزه مردم‌شناسی ارومیه آغاز به کار کرد.

کاخ موزه باغچه جوق، سردار ماکو

شهر ماکو یکی از شمال غربی ترین شهرهای ایران در استان آذربایجان غربی است. کاخ و موزه باغچه‌جوق (عکس بالا) در گذشته مقر حکومت سردار ماکو بوده و در یک کیلومتری شهر ماکو در وسط روستای باغچه جوق واقع شده‌است.

این کاخ موزه زیبا در میان باغ مشجر بزرگی با درختان کهن گوناگون به وسعت 11 هکتار قرار گرفته‌است. امروزه این محل به علت ویژگی‌های معماری و هنری به کاررفته در آن تبدیل به موزه‌ای شده که همه روزه از گردشگران از آن بازدید به عمل می‌آورند.

در سفر به شهر ماکو، بازدید از این موزه را فراموش نکنید.

موزه نقده، تپه حسنلو

موزه کوچک نقده (عکس بالا) در کنار تپه باستانی و غنی حسنلو قرار دارد. این تپه مهم و باستانی مدور به قطر تقریبی 285 تا 250 متر و ارتفاع 20 متر از سطح رودخانه قرار گرفته است.

 آغاز کاووش های تپه ی باستانی حسنلو به سال 1313 خورشیدی باز می گردد. در سال 1337 خورشیدی در حفاری های این منطقه جام طلایی که به جام بزرگ طلای حسنلو معروف است کشف شد و امروزه اصل آن در موزه ی ایران باستان و ماکت آن در موزه ی نقده نگهداری می شود.

اشیا به نمایش گذاشته شده شامل دو بخش است؛ بخش اول مربوط به اشیا قبل از میلاد مکشوفه از تپه ی حسنلو است که عبارتند از انواع سفالینه ها در اشکال و رنگ های مختلف، اشیا مفرغی متنوعی مانند شیرها، سنجاق ها، آجرهای لعاب دار، اشیا تزیینی و مهرها و ظروف شیشه ای و بسیاری دگر است.

در بخش دوم اشیا سایر مناطق نگهداری می شود که از این میان می توان به سکه های اشکانی، ساسانی و سکه های ادوار اسلامی، سفالینه های کتیبه دار به خط کوفی، انواع مهر، اشیا تزیینی و آلات جنگی اشاره کرد.

موزه چهلستون

شهر اصفهان خود یک موزه است. نقاشی ها، کاخ ها و پل های تاریخی و باستانی که با وجود پیشرفت شهر در قرن 21 هنوز ماهیت و تاریخ خود را حفظ کرده اند.

کاخ چهل ستون یادگار دوران صفوی است که در لیست باغ های ایرانی در لیست میراث جهانی ایران در یونسکو قرار دارد، در لیست موزه های شهر اصفهان نیز قرار دارد.

نقاشی هایی که بر دیوار این کاخ (عکس بالا) قرار دارند در ایران مشابهی ندارند.

موزه کلیسای وانک

یکی از دیدنی ترین و زیباترین موزه ها و کلیساهای دنیا، موزه کلیسای وانک (عکس بالا) می باشد که در محله جلفای اصفهان قرار دارد. در این موزه که بین سال‌های ۱۹۰۵ تا ۱۹۰۶ ساخته شد بیش از ۸۰۰ شی قدیمی و عتیقه از قرن ۱۶ تا ۲۰ میلادی نگهداری می‌شوند.

در ویترین های این موزه کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، تابلوهای گچ‌بری و نقاشی، منسوجات، آثار فلزی، ظروف چینی و سفالی، آثار چوبی، فرمان ها، غرفه صنعت چاپ، غرفه نژادکشی ارمنیان در ۲۴آوریل۱۹۱۵ میلادی قرار دارد.

سالن اصلی این موزه دارای نقاشی های بینظیری است.

موزه حمام علی قلی آقا

یکی دیگر از یادگاری های دوران صفوی موزه حمام علی قلی آقا (عکس بالا) با مساحت ۱۲۰۰ مترمربع می باشد. حمام علی‌قلی آقا در سال ۱۱۲۵ هجری قمری به فرمان یکی از درباریان شاه سلطان حسین و شاه سلیمان صفوی به نام علی قلی آقا ساخته شد.

این مجموعه دارای نقاشی ها و کاشیکاری های زیبایی است و مجسمه های جالبی برای بازسازی حمام در آن قرار داده اند. این حمام در شهر اصفهان، خیابان مسجد سید، روبروی خیابان طیب، خیابان آیت الله بیدآبادی قرار دارد.

موزه رشت

موزه رشت (عکس بالا) یکی از مهمتریم موزه های استان گیلان است که ساختمان آن دارای قدمتی در حدود ۷۰ سال می‌باشد. موزه رشت پس از مرمت اساسی در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۶۷ بازگشایی شد.

موزه رشت از دو بخش مردم‌شناسی و باستان‌شناسی تشکیل شده‌است. بخش مردم‌شناسی به صحنه‌های بازسازی شده از زندگی مردم و تندیس بومی گیلان تشکیل شده‌است و بخش باستان‌شناسی موزه به اشیاء و آثار باستان‌شناسی کشف شده در نقاط مختلف گیلان به ویژه تپه‌های مارلیک رودبار، تالش، دیلمان و … اختصاص داد.

در این موزه ماکت زیبای قلع رودخان نیز قرار دارد.

موزه هگمتانه

پس از ثبت جهانی تپه هگمتانه در لیست میراث جهانی ایران در یونسکو، موزه هگمتانه (عکس بالا) که در این سایت باستانی قرار داشت بیشتر شد.

این مجموعه در سال ۱۳۷۳ در میدان هفت تیر شهر همدان افتتاح شد که در شرق تپه هگمتانه و در کنار گودال معروف فرانسوی‌ها قرار دارد.

اشیای این مجموعه شامل دارای دو بخش اختصاصی و استانی است. در راهرو و تالار سمت راست سالن، اشیای به دست آمده از هگمتانه نگهداری می‌شود.

موزه شوش

یکی از بهترین موزه های استان خوزستان، موزه شهر شوش (عکس بالا) است. این مجموعه به منظور به نمايش اشياء تاريخی بدست آمده از كاوش‌های باستان‌شناسی در دهه‌چهل و در مجاورت محوطه باستان شناسی شوش که در لیست میراث جهانی ایران در یونسکو به ثبت رسیده است، بنا شد.

اين مجموعه دارای چهار سالن است که در هر يك از اين سالن‌ها به ترتيب اشياء پيش از تاريخ، ايلامی، سلوكی/ هخامنشی و دوران اسلامي قرار دارد.

موزه شوش در خیایبان امام، میدان یا زهرا، محوطه باستانی شوش قرار دارد و تلفن مجموعه در زمان نگارش مقاله: 061424813451

موزه هفت تپه

در کنار محوطه باستانی هفت تپه در استان خوزستان، که در حدود ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش واقع شده، موزه هفت تپه (عکس بالا) در ساختمانی یک طبقه قرار دارد.

این محوطه باستانی در سال ۱۳۴۵ کشف شده و مجموعه‌ای از تپه‌های باستانی‌است که احتمالاً شهر تیکنی یا کابناک از تمدن عیلام را درخود جای داده‌است.

نخستین عملیات حفاری به سرپرستی عزت‌اله نگهبان در سال ۱۳۴۴ در این محل آغاز گردید که تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت.

برای نگهداری اکتشاف‌های به عمل آمده و همچنین تحقیق و ساماندهی فعالیت‌های باستان‌شناسی، ساختمانی در این مکان ساخته شده‌است و موزه هفت‌تپه حاوی اکتشاف‌های یادشده‌است.

موزه مردم شناسی دزفول، حمام کرناسیان

یکی از مراکز فرهنگی و گردشگری مهم استان خوزستان موزه مردم‌شناسی دزفول است. این موزه (عکس بالا) به‌منظور حفظ و نمایش فرهنگ وزندگی مردمان و عادات و رسوم این منطقه تأسیس‌شده است. این موزه در حوزه مردم‌شناسی و فرهنگ شناسی فعالیت می‌کند.

این موزه در حمامی بنام کرناسیان قرار دارد و قدمت این حمام به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار برمی‌گردد.

موزه فلک الافلاک

استان لرستان یکی از زیباترین استان های ایران است و قلعه تاریخی فلک الافلاک یکی از دیدینی ترین بناهای باستانی استان لرستان و ایران است.

موزه مردم‌شناسي لرستان در داخل قلعه فلك‌افلاك در مركز شهر خرم‌آباد قرار دارد که پس از اولين موزه مردم‌شناسي لرستان كه در سال های 63-1354 به همت مركز مردم‌شناسي ايران و اداره فرهنگ و هنر وقت لرستان در قلعه فلك‌الافلاك برپا بوده، دومين موزه مردم‌شناسي است كه در 28 ارديبهشت سال 1381 در همين مكان افتتاح و در سال‌هاي 83/84 نيز بخش‌هاي موسيقي و نان به آن اضافه گرديد.

موزه تخت جمشید

می توان گفت تخت جمشید در بین سایت های باستانی ایران، معروف ترین بنا است و هر ساله توریست های بین المللی بسیاری را از سراسر دنیا به ایران و استان فارس می کشاند.

در داخل این مجموعه کاخ های زیادی وجود دارد که یکی از آن ها بنام کاخ حرمسرا امروزه تبدیل به موزه شده است.

قسمت شمالی این کاخ بازسازی شده و یک ایوان دارد و ورودی موزه در آن قرار دارد، سنگی عظیم یکپارچه به ارتفاع تقریبی هشت متر و عرض حدود 2 متر به وزن حدود ۸۰ تن در جلو و طرفین آن قرار دارد.

هر یک از این دو جرز بزرگ‌ترین سنگ یک پارچه‌ای است که در تخت جمشید به کار رفته‌است. سقف ایوان را هشت ستون چوبی با سر ستون‌های گاو دو سرنگه می‌دارد.

پایه این ستون‌ها اصلی و به شکل زیبا و بسیار جالب از سنگ خاکستری حجاری شده‌است. این ساختمان قدیمی ترین ساختمان ایران است که همچنان از آن استفاده می شود.

موزه بیشاپور

سایت باستانی بیشاپور در استان فارس و نزدیکی شهر کازرون، روبروی تنگ چوگان قرار دارد. این سایت که در لیست میراث جهانی ایران در یونسکو قرار دارد، یکی دیگر از جاذبه های باستانی استان فارس است.

موزه‌بیشاپور در تاریخ 1315 خورشیدی و توسط پروفسور رومن گریشمن باستان‌شناس فرانسوی اوکراینی‌تبار تاسیس شد. موزه‌ساسانی در بیشاپور در داخل شهر تاریخی بیشاپور قرار دارد.

علت اینکه به آن لقب ساسانی می دهند وجود سنگ‌ها، اشیا و کتیبه‌هایی است که قدمت آن ها به‌دوران پادشاهی ساسانیان در ایران می‌رسد.

چندین شهر باستانی در ایران به‌خصوص در ناحیه‌ی جنوب‌غربی وجود دارد که ساخت آن ها به دو پادشاه نخست ساسانی، اردشیر و شاپور نسبت داده می‌شود.

موزه مردان نمکی

در شهر زنجان یک ساختمان قدیمی تبدیل به موزه مردان نمکی شده است. مردان نمکی نام شش مومیایی کشف‌شده در سال ۱۳۷۲ ه‍.ش در معدن نمک چهرآباد استان زنجان است.

از میان مردان نمکی یافت‌شده، سه مرد مربوط به زمان هخامنشیان و دو مرد دیگر نیز مربوط به اواخر دوران ساسانی هستند.

این مقاله در تاریخ 1/3/1404 بروز رسانی شده و بزودی تعدادی از دیگر موزه های ایران به این مطلب اضافه خواهند شد…

کتاب عکس نفیس موزه ایران باستان در سایز رحلی 24-34 سانتیمتر با کاغذ گاسه مرغوب و جلد و قاب نفیس در سال 1386 به دو زبان پارسی و انگلیسی توسط رضا گودرزی به چاپ رسید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر لطفا اینجا کلیک کنید.

عکاس و نویسنده مقاله: رضا گودرزی

در صورت نیاز به عکاسی طبیعت، میراث فرهنگی و گردشگری، چاپ کتاب نفیس عکس یا تابلوهای نفیس ایرانگردی و ایرانشناسی و همچنین برای انجام امور طراحی سایت، سئو گوگل و تنظیم مقاله های تخصصی (با تجربه و سابقه کاری از سال 1375) با ما در ارتباط باشید: 09001075213

لینک های مفیدبرای شما با توجه به صفحه ای که مطالعه فرمودید:

برای خواندن مقاله های بیشتر در زمینه ایرانشناسی و ایرانگردی در سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.

برای آشنایی با تمام میراث جهانی ثبت شده ایران در یونسکو، در سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.

برای ورود به فروشگاه سایت پرشیا لطفا اینجا کلیک کنید.

این خبر را می توانید از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید: