نوروز به معنی “روز نو” یک جشن باستانی ایرانی است که در روز اول بهار، نو شدن طبیعت و سال جدید را حدود 300 میلیون نفر در دنیا جشن می گیرند.
یک روز جهانی
نوروز یک جشن باستانی ایرانی است که در روز اول بهار ایرانی ها آن را جشن می گیرند. در این روز مردم لباس نو می پوشند، به دیدار فامیل می روند، در شب عید غذای مخصوص می پزند و دور همدیگر میل می کنند و به یکدیگر عیدی و کادو می دهند.
نوروز بدلیل تاکیدی که بر فرهنگ دارد و ایجاد همبستگی که بین مردم ایجاد می کند با اهداف سازمان یونسکو که بازوی فرهنگی سازمان ملل است، مطابقت دارد و در سال 2009 میلادی بعنوان میراث ناملموس بشریت در کنار سایر میراث جهانی ایران و به عنوان یک روز جهانی در یونسکو ثبت شد.
بغیر از ایران در سراسر جاده باستانی ابریشم نوروز را در کشورهای روسیه، قرقیزستان، پاکستان، آلبانی، چین، تاجیکستان، آذربایجان، ترکیه، ترکمنستان، هند، عراق، قزاقستان، افغانستان و ازبکستان جشن گرفته می شود و در بسیاری از این کشورها روز اول بهار، روز نوروز تعطیل رسمی است.
قدیمی ترین اسناد مربوط به روز نوروز را در نگاره های سنگی کاخ های پرسپلیس در مردوشت شیراز است که مردم از سرزمین های دور و نزدیک امپراطوری هخامنشی با لباس های محلی برای شرکت در این جشن بزرگ و دادن پیشکش ها و هدایا به تخت جمشید و نزد شاهان هخامنشی آمده اند.
نماد صلح و دوستی
نوروز بازگشت بهار است که در طبیعت اهمیت معنوی زیادی دارد و نماد پیروزی خیر بر شر و شادی بر غم و یکی از مهمترین روزها در تاریخ دین زرتشت است. نوروز نشانه یک روز جدید و یک سال جدید است که فرا رسیدن بهار و تولد دوباره طبیعت را با شکوفه زدن مجدد درختان فریاد می زند و برای 3000 سال به عنوان گسترش دهنده صلح و دوستی در خانواده، همسایه ها، شهرها و کشورها بوده است که هم اکنون مانند بسیاری از سنت های ایرانی هنوز پابرجاست.
نوروز این عید باستانی در شاهنامه فردوسی نیز می درخشد و دربین عیدهای بزرگی که در سال در ایران باستان جشن گرفته می شده بارها به آن اشاره شده است.
بیارید این آتش زردشت بگیرد همان زند و اوستا بمشت
نگه دارد این فال جشن سده همان فر نوروز و آتشکده
همان اورمزد و مه و روز مهر بشوید به آب خرد جان و چهر
کند تازه آیین لهراسبی بماند کین دین گشتاسبی
در طول هزاره های گذشته، نوروز توسعه و گسترش یافته و تأثیرهای زیبا و شگرفی بر اجتمای، مذهب و فرهنگ تمدن های جادههای ابریشم گذاشته است. در ایران باستان زمان نوروز بر اساس شیوههای نجومی باستانی محاسبه میشد و در سدههای یازدهم و دوازدهم بارها مورد بازنگری و محاسبه قرار گرفت چرا که از آن به عنوان جشنی با اهمیت اجتماعی در دوران شاهان ایرانی استفاده می شد.
دانشمندان مشهور ایرانی مانند عمر خیام، ابوریحان بیرونی، محمود کاشغری از جمله بسیاری از روشنفکرانی هستند که در طول تاریخ به بررسی تاریخ نوروز پرداختند. در کشورهایی که نام برده شد ممکن است نحوه برگزاری نوروز کمی متفاوت باشد ولی در کل رسم همبستگی، یاد کردن از رفتگان، پاکسازی خانه و رفتن به استقبال از طبیعت در همه جا مرسوم است.
این عید باستانی در طول قرن ها سینه به سینه بین نسل ها انتقال یافته و باعث شده تا آداب و رسوم فرهنگی کهن و آوازهای سنتی، موسیقی، رقص، آیین ها، غذاها و قصه گویی های نوروز حفظ شود. عید نوروز تقریبا تنها عید در دنیا است که شروع سال جدید در آن در روز اول بهار و زنده شدن طبیعت است.
سفره هفت سین
قبل از روز نوروز جشن چهارشنبه سوری، خانه تکانی و رفتن بر سر خاک رفتگان انجام می شود. برای روز نوروز یک سفره بنام هفت سین آماده می گردد. کتاب قرآن کریم، آینه، کاسه ای از آب و شمع از اولین اقلام این سفره است و اولین “سین” این سفره سبزه است که نماد رویش سبزی در طبیعت است.
دومین “سین” سیب سرخ یکی از نمادهای زیبایی است. سومین “سین” سمنو یک خوراکی شیرین است برای شیرینی زندگی. چهارمین “سین” این سفره رنگین سنجد میوه ای شیرین است که نماد لحظه های شیرین یک زندگی و جرقه عشق است.
پنجمین “سین” سیر نماد سلامت است. ششمین “سین” سماق است که نماد رنگ سپیدهدم قبل از طلوع خورشید و پیروزی نور بر تاریکی است و هفتمین “سین” سرکه نماد صبر و کهنسالی است.
در برخی موارد که برخی از “سین” های فوق در دسترس نباشد از سکه و گل سنبل نیز استفاده می شود. اضافه شدن گل های دیگر مانند بیدمشک و گل های بهاری، تخم مرغ های مزین، شمع های رنگین، شیرینی و آجیل ایرانی نیز از دیگر مواردی است که بر سر سفره نوروز قرار دارند که همگی نماد پاکی، روشنایی، فراوانی، شادی و باروری برای سال جدیدهستند.
در ادامه شعر خوانی، موزیک، رقص و شادی از دیگر مراسمی است که در گردهمایی نوروز به آن پرداخته می شود تا سال جدید را با روحیه ای شاد آغاز شود. در ایران روز 13 سیزدهم بهار نیز به عنوان روز طبیعت شناخته شده است و در این روز مردم از زندگی شهری و ماشینی فاصله گرفته و یک روز خود را در طبیعت میگذرانند.
در پایان امیدواریم هر روزتان نوروز باشد. برای خواندن مقاله های بیشتر در زمینه ایرانشناسی، پیشنهاد می کنیم به قسمت ایرانشناسی در سایت پرشیا اکسپو سری بزنید.
هم اکنون می توانید این مقاله را از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید:
